Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 2137) Izby dokonują kontroli gospodarki finansowej i zamówień publicznych niżej wymienionych podmiotów:
- jednostek samorządu terytorialnego;
- związków metropolitalnych;
- związków międzygminnych;
- stowarzyszeń gmin oraz stowarzyszeń gmin i powiatów;
- związków powiatów;
- związków powiatowo-gminnych;
- stowarzyszeń powiatów;
- samorządowych jednostek organizacyjnych, w tym samorządowych osób prawnych;
- innych podmiotów, w zakresie wykorzystywania przez nie dotacji przyznawanych z budżetów jednostek samorządu terytorialnego.
Kontrole prowadzone są na podstawie kryterium zgodności z prawem i zgodności dokumentacji ze stanem faktycznym. Kontrole gospodarki finansowej jednostek samorządu terytorialnego w zakresie zadań administracji rządowej, wykonywanych przez te jednostki na podstawie ustaw lub zawieranych porozumień, dokonywane są także z uwzględnieniem kryterium celowości, rzetelności i gospodarności.
Wydział kontroli gospodarki finansowej przeprowadza następujące rodzaje kontroli:
- kompleksowe, obejmujące gospodarkę finansową jednostki samorządu terytorialnego;
- problemowe, obejmujące wybrane zagadnienia w jednej lub kilku jednostkach kontrolowanych;
- doraźne, podejmowane w razie potrzeby.
Ponadto Prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej może zarządzić sprawdzenie wykonania wniosków pokontrolnych w odrębnej kontroli.
Na podstawie § 4 ust. 1 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 lipca 2004 r. w sprawie siedzib i zasięgu terytorialnego regionalnych izb obrachunkowych oraz szczegółowej organizacji izb, liczby członków kolegium i trybu postępowania (Dz. U. Nr 167, poz. 1747), do zadań wydziału kontroli gospodarki finansowej należy w szczególności:
- przeprowadzanie kontroli w podmiotach, o których mowa w art. 1 ust. 2 ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych;
- opracowywanie projektu planu kontroli;
- opracowywanie sprawozdania z działalności kontrolnej wydziału.
Podstawą działalności kontrolnej jest plan kontroli, uchwalany corocznie przez Kolegium Izby.